स्वर्णलक्ष्मी सहकारी संस्था लिमिटेडको अनियमितता प्रकरणले नेपालको सहकारी क्षेत्रमा एक ठूलो धक्का पुर्याएको छ। यस घटनामा प्रमुख रुपमा सञ्चालक रवि लामिछाने र उनका सहकार्यकर्ताहरूको संलग्नता छ। अनुसन्धानका अनुसार, सहकारीको एक अर्ब १९ करोड रुपैयाँमध्ये ५ करोड ७८ लाख रुपैयाँ गोर्खा मिडिया नेटवर्कमा जान लागेको छ। यसमा लामिछाने, छविलाल जोशी र जीबी राईको मुख्य भूमिका देखिएको छ। लामिछाने लगायतका व्यक्तिहरूले सहकारीको रकममा अनधिकृत रूपमा हस्तक्षेप गरी व्यक्तिगत फाइदाको लागि रकम प्रयोग गरेका छन्। यस प्रकरणमा १६ वटा चेकहरू पनि महत्वपूर्ण प्रमाण बनेका छन्, जसमा रवि लामिछानेको हस्ताक्षर रहेको छ। चेकमार्फत ९० लाख रुपैयाँ सहकारीको खातामा भुक्तानी गरिएको देखिएको छ। लामिछानेले भनेका छन् कि उनी खाली चेकमा हस्ताक्षर मात्र गरेका थिए ताकि काममा कुनै अवरोध नहोस्, तर प्रहरीको अनुसन्धानले यसलाई संगठित ठगीको प्रमाणका रूपमा प्रस्तुत गरेको छ।
अनुसन्धानमा खुलासा भएको छ कि लामिछाने र अन्य संलग्न व्यक्तिहरूले सहकारीको रकम अनियमित रूपमा गोर्खा मिडिया नेटवर्कमा लगानी गरेका थिए। यसमा बैंक खाताबाट रकम निकासी गरेर गोर्खा मिडिया नेटवर्कका सञ्चालक समितिका सदस्यहरूलाई भुक्तानी दिइएको थियो। यसका साथै, गाडी खरिद गर्न पनि सहकारीको रकम प्रयोग गरिएको पाइयो। यो सबै कार्यहरूले एक संगठित ठगीको योजना र कार्यान्वयनलाई पुष्टि गर्छ।
रवि लामिछाने, जोकि रास्वपा पार्टीका अध्यक्षसमेत छन्, पक्राउ अघि पनि उक्त सहकारीसँग कुनै आर्थिक कारोबार नगरेको दाबी गर्दै आएका थिए। तथापि, प्रहरीको अनुसन्धानले यसलाई खण्डन गर्दै हस्ताक्षर र चेकका प्रमाणहरू प्रस्तुत गरेको छ। यसका अलावा, स्वर्णलक्ष्मी सहकारीको जीसीएस बैंकिङ सफ्टवेयर प्रणालीले पनि गाडी खरिदमा सहकारीको रकम प्रयोग भएको खुलासा गरेको छ।
सम्बन्धित व्यक्तिहरूले पनि व्यक्तिगत फाइदा लिनका लागि सहकारीको रकम अनधिकृत रूपमा प्रयोग गरेको स्वीकार गरेका छन्। उदाहरणका लागि, छविलाल जोशी र जीबी राईले सहकारीबाट ऋण लिएर गाडी खरिद गरेका थिए। यसरी, सहकारीको रकम अन्यायपूर्ण ढंगले प्रयोग गरिएको छ जसका कारण उक्त रकमका बचतकर्ताहरूलाई ठूलो क्षति पुगेको छ।
अदालतमा दायर अभियोगपत्रमा जिबी राईको नाम मुख्य आरोपीको रूपमा उठाइएको छ। राई अहिले फरार छन् र उनीविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय अपराध प्रहरी संगठन (इन्टरपोल) द्वारा रेड नोटिस जारी गरिएको छ। अनुसन्धानका क्रममा, गोर्खा मिडिया नेटवर्कका सञ्चालक छविलाल जोशी, रवि लामिछाने र अन्य ३९ व्यक्तिहरूलाई संगठित ठगीको आरोपमा मुद्दा दायर गरिएको छ।
स्वर्णलक्ष्मी सहकारी प्रकरणले नेपालको सहकारी क्षेत्रमा गम्भीर प्रश्न उठाएको छ। सहकारी क्षेत्रका कार्यसम्पादन र व्यवस्थापनका लागि थप निगरानी र पारदर्शिता आवश्यक छ। यस प्रकरणमा संलग्न व्यक्तिहरूले सहकारी संस्थाका उद्देश्य र नियमावलीको पूर्ण उल्लङ्घन गरेका छन्, जसले सहकारी प्रणालीमा विश्वासको कमी ल्याएको छ। यसरी, सहकारी संस्थाहरूका लागि सशक्त निगरानी प्रणाली, स्पष्ट नियम र कडाइका साथ कार्यान्वयन आवश्यक देखिएको छ।
नेपाली राजनीति र समाजमा यो घटना महत्वपूर्ण विषय बनेको छ, जसले भविष्यमा यस्ता प्रकारका ठगी र अनियमितताबाट बच्नका लागि सरकार र सम्बन्धित निकायहरूले कठोर कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता थप स्पष्ट गरेको छ। यसका साथै, सहकारी संस्थाहरूको निरीक्षण र अनुगमन प्रणालीलाई अझ प्रभावकारी बनाउनु पर्ने बेला आएको छ।
